'Ik kende twee broertjes die in hun overall naar school kwamen vanwege armoede'

Vroeger had de jongensschool in Maarheeze één extra klas: de zevende. Soms zaten er vijf leerlingen in, soms drie, soms maar één (die mocht dan wel zijn eigen éénmansouderavond organiseren). De drie hoogste klassen (5, 6 en 7) zaten in één muf onderwijshok samengeperst, waarbij de zevende er eigenlijk voor jandoedel bij zat.

Alleen als de zesde klas mocht voorlezen uit het oerchristelijke ‘Eucharistische Jeugd’ mochten ze meeluisteren. Wij groeiden nog op met opvoeding. Wij mochten niet vloeken en zeker niet met volle mond. De zevende klas was bedoeld voor leerlingen die slecht verjaarden. Net te jong voor de havo, mavo of lavo (Lang Achterhaald Vervolg Onderwijs). Maar ook voor de legale 'thuisblijvers', die vaak op de boerderij moesten inspringen. De school was dan wel heilig, maar de aardappelen en suikerbieten heiliger.

Dan had je nog de ‘tobbers’ die absoluut niet konden leren. Gezegend met een intellect, dat weinig perspectief bood op de Technische Universiteit Eindhoven. Ze moesten hun leerplichtjaren gewoon uitzitten tot ze ergens ‘lomp werk’ hadden gevonden. Meestal bij een lokaal bedrijf waar ze leerden om golfballen op te pompen. Ze doezelden overdag regelmatig weg, zaten stiekem te kaarten, of te tellen of er meer vliegen over het plafond kropen dan gisteren. De zevende klas bood duidelijk meer 'afleiding' dan 'opleiding'.

Jongensschool

De jongensschool was bikkelhard. Had je voor rekenen of taal slechte punten, kon je op het bankje vóór de klas komen staan om klassikaal uitgelachen te worden, terwijl ook 'Lang zal ie leven' werd toegezongen. Dat gebeurde ook bij iets onbelangrijks als ‘proefwerk zingen'. Intelligente modelleerlingen, die in alles uitblonken, behalve zingen, werden evengoed gekleineerd.

Klein gehouden

Ik kende twee broertjes, die in hun overall naar school kwamen, vanwege bittere armoede thuis. Ze mochten thuis wel de schoen zetten, in de hoop dat Sinterklaas hem zou repareren. Gevoelloze leerkrachten sloegen die broertjes gewoon over tijdens de les. Daar werd op neergekeken. Je had ook kinderen die van de stress hun ‘bruine pater’ niet konden ophouden. Die bleven dan de hele dag in hun eigen ‘bruine bras’ zitten (behalve het zoontje van de notaris, die mocht naar huis). Sommige stonken alsof hun moeder ze langs de verkeerde kant had gebaard. Er werd alleen effe een venster geopend en wat '4711 gedruppeld'. Erbarmelijk! Je werd niet ‘grootgebracht’ maar ‘klein gehouden'.

Dan had je nog het 'maandagmorgentribunaal'. Zondaars, die ‘s zondags in de kerk hadden zitten ouwehoeren, konden opdraven bij de hoofdmeester, die ze ongenadig ‘bijwerkte’ met de meetlat. Er werd ook beestachtig aan de oren getrokken. Sommige schoolverlaters hadden hun oren twee centimeter verder van hun kop staan dan in de eerste klas. Onze Josephschool stond voor soberheid. Schoolreisjes? Nooit meegemaakt! Schoolkamp? Nooit gehad! Eindejaarsmusical? Nooit van gehoord!

Manneken Pis

Wel ben ik, met de mísdienaars, nog één keer een dagje naar Brussel geweest, met de bus. “En” vroeg ons moeder ’s avonds, “heeft de kapelaan ook Manneken Pis laten zien?” Ik zei: “Oh ja, al vóór dat we aan de grens waren!"

Download de gratis app van Cranendonck24 en mis niets → Apple | Android